AlphaCode vs ChatGPT: So kè khả năng giải bài toán từ Codeforces

1. Giới thiệu tổng quan về AlphaCode và ChatGPT

AlphaCode là gì?

AlphaCode là một hệ thống trí tuệ nhân tạo được phát triển bởi DeepMind, thuộc tập đoàn Google. Ra mắt vào đầu năm 2022, AlphaCode được xây dựng với mục tiêu giải quyết các bài toán lập trình trên những nền tảng thi đấu như Codeforces, AtCoder hay LeetCode. Không giống như những công cụ AI viết code thông thường, AlphaCode sử dụng kỹ thuật sinh lời giải hàng loạt (massive sampling), sau đó tự động đánh giá và chọn ra những đoạn mã có khả năng chính xác cao nhất.

Một nghiên cứu công bố rằng AlphaCode đạt thứ hạng tương đương top 54% người dùng khi tham gia thi đấu trên nền tảng Codeforces. Điều này chứng minh rằng AI không chỉ có thể hiểu đề bài mà còn có thể xây dựng lời giải sát với tư duy của con người.

Xem thêm: mua tài khoản Chat GPT-4 giá rẻ chính hãng với nhiều ưu đãi đặc biệt! 

ChatGPT là gì?

ChatGPT là một mô hình ngôn ngữ do OpenAI phát triển, nổi tiếng với khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên cực kỳ linh hoạt. Được ra mắt công chúng từ cuối năm 2022, ChatGPT không chỉ được sử dụng để trò chuyện, viết nội dung, mà còn có khả năng giải bài tập lập trình, phân tích mã nguồn, và giúp người học hiểu rõ hơn về thuật toán.

Mặc dù không chuyên biệt cho lập trình như AlphaCode, nhưng với phiên bản mới nhất GPT-4, ChatGPT đã trở thành một trợ lý thông minh được nhiều lập trình viên sử dụng hàng ngày, đặc biệt trong quá trình học tập, làm việc hoặc chuẩn bị cho các kỳ thi coding interview.

2. Codeforces là gì và vì sao lại quan trọng?

Codeforces là một trong những nền tảng nổi bật nhất trong cộng đồng lập trình cạnh tranh. Đây là nơi thường xuyên tổ chức các cuộc thi thuật toán, nơi người tham gia cần giải quyết những bài toán logic, cấu trúc dữ liệu và thuật toán phức tạp trong thời gian giới hạn.

Điểm nổi bật của Codeforces là mức độ khó của đề bài, yêu cầu người giải không chỉ có kỹ năng lập trình mà còn cần tư duy tối ưu, phân tích thời gian và bộ nhớ một cách hiệu quả. Vì vậy, khả năng giải được bài trên Codeforces được coi là một tiêu chuẩn đánh giá năng lực thuật toán rất đáng tin cậy.

3. Các tiêu chí đánh giá khả năng giải bài toán lập trình

Để có cái nhìn khách quan khi so sánh AlphaCode và ChatGPT, chúng ta sẽ dựa vào các tiêu chí cụ thể sau:

• Khả năng hiểu và phân tích đề bài: AI có thể đọc, hiểu và tóm tắt đúng yêu cầu đề bài hay không?

• Khả năng sinh lời giải chính xác: Code do AI sinh ra có giải đúng đề bài, qua được test case hay không?

• Khả năng tối ưu thuật toán: Lời giải có đạt hiệu suất tốt về thời gian và bộ nhớ không?

• Khả năng giải thích và phản biện: AI có thể giải thích hướng làm, lý do chọn thuật toán cụ thể không?

• Khả năng cải tiến và debug: Khi code gặp lỗi, AI có thể tự sửa hoặc điều chỉnh theo yêu cầu người dùng không?

• Khả năng hỗ trợ đa ngôn ngữ (ví dụ đề bài tiếng Việt): AI có thể xử lý đề bài viết bằng các ngôn ngữ khác tiếng Anh không?

4. So sánh AlphaCode và ChatGPT theo từng tiêu chí

• Khả năng hiểu đề bài: AlphaCode được huấn luyện trên đề bài tiếng Anh, nên chỉ hiểu tốt nội dung viết bằng ngôn ngữ này. Trong khi đó, ChatGPT lại có khả năng xử lý đa ngôn ngữ vượt trội, bao gồm cả tiếng Việt. Điều này đặc biệt hữu ích cho người dùng tại Việt Nam hoặc các quốc gia không sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ chính.

• Khả năng sinh lời giải chính xác: AlphaCode hoạt động theo mô hình sinh hàng ngàn lời giải rồi đánh giá, chọn ra những phương án tốt nhất – giúp tăng tỷ lệ đúng cao trong các bài toán khó. ChatGPT tuy cũng tạo được lời giải đúng, nhưng trong nhiều trường hợp vẫn tạo ra lỗi logic, hoặc chưa tối ưu.

• Khả năng tối ưu thuật toán: AlphaCode nổi bật trong việc tìm lời giải hiệu quả, bởi nó được thiết kế chuyên biệt cho lập trình cạnh tranh. ChatGPT có thể đưa ra giải pháp tối ưu nếu được người dùng định hướng hoặc đặt câu hỏi đúng cách, nhưng không phải lúc nào cũng tự động sinh ra lời giải tốt nhất.

• Khả năng giải thích và phản biện: ChatGPT chiếm ưu thế lớn khi có thể trình bày từng bước giải, giải thích vì sao chọn thuật toán A thay vì thuật toán B, hoặc phân tích độ phức tạp của chương trình. AlphaCode hiện không cung cấp phần giải thích này vì hoạt động theo cơ chế sinh và lọc tự động.

• Khả năng debug và điều chỉnh lời giải: Người dùng có thể tương tác liên tục với ChatGPT để sửa lỗi code, thay đổi cách tiếp cận, hoặc thử thuật toán khác. Trong khi đó, AlphaCode vẫn là hệ thống đóng, không cho phép tương tác linh hoạt từ phía người dùng cuối.

5. Case study: Thử nghiệm một bài toán thực tế từ Codeforces

Đề bài ví dụ: “Cho một dãy số nguyên, hãy tìm tổng lớn nhất của một dãy con mà các phần tử không nằm cạnh nhau.”

Đây là một bài toán cổ điển thường gặp trong thi đấu thuật toán.

ChatGPT giải như sau:

ChatGPT hiểu đề bài và chọn cách giải bằng Dynamic Programming. Nó viết ra đoạn mã Python tối ưu, đồng thời giải thích rõ ràng:

python

Sao chépChỉnh sửa

def max_non_adjacent_sum(arr): if not arr: return 0 if len(arr) == 1: return max(0, arr[0]) incl = max(0, arr[0]) excl = 0 for i in arr[1:]: new_excl = max(incl, excl) incl = excl + i excl = new_excl return max(incl, excl)

Sau đó, ChatGPT còn phân tích độ phức tạp là O(n) về thời gian và O(1) về bộ nhớ.

AlphaCode xử lý ra sao:

AlphaCode sẽ tạo ra hàng nghìn đoạn mã khác nhau, mỗi đoạn là một cách giải độc lập. Sau khi kiểm tra với test case, hệ thống sẽ chọn ra lời giải đúng. Tuy nhiên, người dùng không thấy quá trình này diễn ra, và cũng không có phần diễn giải đi kèm.

6. Ưu nhược điểm của từng mô hình

AlphaCode

Ưu điểm:

• Khả năng giải bài toán Codeforces ở mức rất tốt

• Sinh được nhiều lời giải và chọn ra phương án tốt nhất

• Có hiệu suất ổn định trong các cuộc thi thật

Nhược điểm:

• Không mở cho người dùng đại chúng

• Không tương tác linh hoạt

• Không có phần giải thích hoặc hỗ trợ ngôn ngữ ngoài tiếng Anh

ChatGPT

Ưu điểm:

• Tương tác dễ dàng, giải thích rõ ràng

• Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ, phù hợp với người học toàn cầu

• Có thể học cùng người dùng, giúp nâng cao tư duy thuật toán

Nhược điểm:

• Có thể tạo ra lời giải sai nếu không kiểm tra kỹ

• Cần người dùng biết cách đặt câu hỏi đúng

• Chưa đạt hiệu suất cao như AlphaCode trong môi trường thi đấu

Kết luận

AlphaCode và ChatGPT đều là những thành tựu nổi bật trong lĩnh vực AI và lập trình, nhưng phục vụ những mục đích khác nhau.

• Nếu bạn là lập trình viên cạnh tranh chuyên nghiệp, mong muốn một hệ thống có thể tạo ra hàng loạt lời giải và tự chọn ra phương án tốt nhất, thì AlphaCode là công cụ đáng để kỳ vọng trong tương lai khi được thương mại hóa.

• Nếu bạn là sinh viên, người học lập trình hoặc lập trình viên cần một trợ lý AI để hỗ trợ trong quá trình học tập và phát triển kỹ năng, thì ChatGPT là lựa chọn tối ưu – dễ tiếp cận, linh hoạt, và hỗ trợ giải thích chi tiết.